# KỸ THUẬT BỨNG VÀ TRỒNG CÂY MAI VÀNG: KINH NGHIỆM TỪ NGHỆ NHÂN ĐỂ ĐẢM BẢO TỶ LỆ SỐNG CAO NHẤT
Việc di chuyển cây mai vàng, dù là chuyển từ đất lên chậu hay thay đổi vị trí trồng, đều là một quá trình can thiệp sâu sắc vào hệ sinh học của cây. Để cây mai – một loài cây có đặc tính "khó tính" – có thể phục hồi nhanh chóng và tiếp tục sinh trưởng khỏe mạnh, người thực hiện cần nắm vững các kỹ thuật cơ bản và tuân thủ nghiêm ngặt các nguyên tắc sinh học. Dưới đây là tổng hợp chi tiết về kinh nghiệm và kỹ thuật bứng cây mai vàng, giúp bạn có được những hình ảnh mai vàng bonsai đẹp sau khi cây phục hồi.
## I. LỰA CHỌN THỜI ĐIỂM VÀ XỬ LÝ SƠ BỘ
Việc chọn thời điểm và chuẩn bị kỹ lưỡng trước khi bứng là bước đầu tiên và quan trọng nhất, quyết định đến khả năng sống sót của cây.
### 1. Thời Điểm Bứng Cây Lý Tưởng
Nguyên tắc cốt lõi là bứng cây vào giai đoạn cây ngừng sinh trưởng (hay còn gọi là mùa ngủ nghỉ).
* **Giai Đoạn Cây Nghỉ Ngơi:** Đây là giai đoạn cây ít phát triển, không đâm chồi lộc non, lá hầu hết đã sẫm màu. Thời điểm này, toàn bộ dinh dưỡng của cây đã được "rút về" và dự trữ trong thân và cành. Khi rễ và cành bị cắt, cây sẽ ít bị sốc và ít tiêu hao năng lượng phục hồi hơn.
* **Thời Gian Thường Gặp:** Đối với mai vàng, giai đoạn này thường rơi vào các tháng giáp Tết Nguyên Đán, khi cây đã tích tụ nụ và ngừng phát triển thân lá.
* **Điều Cấm Kỵ:** Tuyệt đối không bứng cây khi cây đang ra lộc non, đâm chồi mạnh mẽ, vì lúc này cây đang dồn sức phát triển, việc cắt rễ sẽ gây sốc nhiệt và sốc sinh học cực lớn, dẫn đến nguy cơ cây chết rất cao.
### 2. Quan Sát Hướng Mọc và Cắt Tỉa Ban Đầu
* **Chú Ý Hướng Mọc:** Trước khi đào bầu, người bứng cần xác định và ghi nhớ hướng cây mai mọc ban đầu. Việc bứng và trồng lại cây theo đúng hướng mọc cũ giúp cây thích nghi tốt hơn, không làm ảnh hưởng đến vấn đề sinh học đã hình thành lâu năm, giảm nguy cơ cây bị khô héo hoặc chết.
* **Cắt Đọt và Tỉa Lá:** Đây là bước cực kỳ quan trọng giúp giảm thiểu tối đa sự thoát hơi nước qua lá. Cần cắt bỏ hết đọt non, lá non và tỉa bớt lá già (chỉ để lại khoảng $1/10$ phiến lá hoặc chỉ giữ lại cuống lá). Quá trình này giúp cây bảo toàn lượng nước và dinh dưỡng trong thân, hỗ trợ vận chuyển và phục hồi sau bứng.
Tham khảo thêm về:nguồn mai vàng bán tết
## II. KỸ THUẬT TẠO BẦU ĐẤT CHUYÊN SÂU
Kỹ thuật tạo bầu phải được thực hiện tỉ mỉ, đảm bảo bầu đất nguyên vẹn và rễ được xử lý đúng cách.
### 1. Chuẩn Bị Dụng Cụ và Cắt Cành
* **Dụng Cụ:** Chuẩn bị cưa lá liễu nhỏ sắc bén, dao bén, kéo cắt cành sắc, cùng với cuốc, xẻng và xà beng để hỗ trợ đào bới.
* **Cắt Tỉa Dáng:** Cắt bỏ tất cả các nhánh vươn không cần thiết, chỉ giữ lại phần cành và thân để định hình dáng cây mong muốn. Việc cắt cành phải dùng dụng cụ sắc bén để tạo vết cắt "ngọt," hạn chế làm dập nát mô cây.
### 2. Tạo Bầu Đất và Xử Lý Vết Cắt Rễ
* **Kích Thước Bầu:** Cần giữ lại bầu đất nhiều nhất có thể nhưng không quá lớn để tránh bể bầu khi vận chuyển. Đối với cây lớn, nên giữ bầu đất có bán kính xung quanh rễ ít nhất từ 40 đến 50 cm.
* **Cắt Rễ Gọn Gàng:** Bứng cây mai phải hết sức cẩn thận, cắt bầu đất thật "ngọt" và gọn, dùng cưa hoặc kéo bén để cắt các rễ dư thừa khỏi bầu.
* **Nguyên Tắc Bầu Đất:** **Tuyệt đối không để bầu đất bị vỡ.** Bầu đất nguyên vẹn là yếu tố then chốt giúp cây sống sót vì nó giữ lại các rễ cám (rễ non hút nước).
* **Xử Lý Vết Thương:** Các vết cắt rễ và cành cần được bôi keo liền da chuyên dụng. **Lưu ý quan trọng:** Khi bôi keo lên vết cắt rễ, chỉ bôi phần gỗ và chừa lại phần da (vỏ) rễ. Lớp da này là nơi quan trọng sẽ nảy mầm rễ mới, nếu bị bôi keo sẽ làm rễ mới khó mọc.
### 3. Bó Bầu và Quá Trình Hồi Phục Ban Đầu
* **Bó Bầu Chắc Chắn:** Bó bầu đất thật chặt và khéo léo bằng bao tải nông nghiệp và dây cao su. Thao tác bó bầu phải đảm bảo dễ dàng cho việc xả bầu sau này, tránh phải xê dịch cây nhiều lần, làm ảnh hưởng đến bộ rễ.
* **Xử Lý Kích Rễ Ngay:** Sau khi bứng và vận chuyển cây về vị trí mới, cần xử lý ngay bằng thuốc kích thích ra rễ chuyên dụng (ví dụ: N3M, Atonik, hay các chế phẩm khác) theo chu kỳ khuyến nghị (thường khoảng 10 ngày/lần).
* **Thời Gian Để Bầu:** Đối với cây lớn, bị cắt nhiều rễ to, nên để nguyên bầu đất tại nơi thoáng mát, tránh nắng mưa trực tiếp ít nhất vài tháng. Khoảng thời gian này giúp các vết cắt rễ khô lành và cây bắt đầu đâm chồi rễ mới. Chỉ sau đó mới tiến hành xả bầu và vô chậu. Với cây nhỏ hơn, thời gian chờ có thể ngắn hơn.
## III. KỸ THUẬT TRỒNG VÀ CHĂM SÓC SAU BỨNG
Giai đoạn sau khi trồng lại cần phải cực kỳ chú trọng đến việc kiểm soát độ ẩm, ánh sáng và giữ cây ổn định.
### 1. Xử Lý Rễ và Đất Trồng
* **Bảo Vệ Rễ Ngay Lập Tức:** Nếu chưa kịp chuẩn bị chậu, không được để rễ mai tiếp xúc trực tiếp với ánh mặt trời. Hãy đặt cây ở vị trí thuận lợi, sau đó đắp mô đất hoặc dùng lá cây, rơm rạ phủ kín bộ rễ để giữ ẩm và bảo vệ rễ cám.
* **Hỗn Hợp Đất Trồng:** Sử dụng hỗn hợp đất tơi xốp, thoát nước tốt để trồng cây, bao gồm đất đã phơi ải (để diệt mầm bệnh), mùn cưa, trấu thóc và xơ dừa nghiền nhỏ.
* **Độ Chặt Của Đất:** Không được nén đất quá chặt (gây bí rễ, úng) hoặc để đất quá xốp (không giữ được cây). Độ chặt phải vừa phải, đảm bảo thoát nước nhưng vẫn cố định được rễ.
### 2. Nguyên Tắc Chăm Sóc Hồi Phục
* **Kiểm Soát Độ Ẩm (Nguyên Tắc Quan Trọng):** Đây là yếu tố quyết định sự sống còn của cây. Nhiều người mắc sai lầm là tưới quá nhiều nước vì nghĩ cây thiếu nước, dẫn đến úng rễ và chết. Cần tưới nước hợp lý, giữ độ ẩm vừa phải, không quá nhiều cũng không quá ít. Bầu đất chỉ cần ẩm chứ không cần đẫm nước.
* **Kiểm Soát Ánh Sáng:** Cây mai mới bứng chỉ cần ánh sáng ở mức trung bình, khoảng $50\%$ ánh nắng là đủ. Đặt cây ở nơi có nắng tán xạ hoặc che lưới lan. Tránh đặt cây dưới bóng râm của cây lớn vì cây sẽ không nhận đủ ánh sáng cần thiết để hồi phục.
* **Cố Định Cây:** Cần đóng trụ để giữ cây cố định chắc chắn. Cây bị lung lay sẽ làm đứt các rễ non đang mọc ra, cản trở quá trình phục hồi. Rễ chỉ phát triển ổn định khi cây được giữ chắc chắn.
* **Che Phủ Bảo Vệ:** Dùng rơm hoặc bao tải phủ quanh gốc, thân cây và các cành nhánh để tránh ánh nắng trực tiếp làm "cháy" vỏ và giúp giữ ẩm cho da cây.
* **Cấm Dùng Phân Bón:** Tuyệt đối không bón phân cho cây mai mới bứng. Rễ cây đang bị tổn thương và chưa thể hấp thụ dinh dưỡng. Bón phân, đặc biệt là phân hóa học, lúc này sẽ gây xót rễ, làm hư hỏng bộ rễ và khiến cây chết. Chỉ tập trung vào việc kích thích ra rễ.
Việc trang bị kiến thức kỹ thuật cơ bản kết hợp với kinh nghiệm thực tế từ các nghệ nhân sẽ giúp bạn tự tin bứng và chăm sóc cây mai vàng thành công. Các bạn có thể tham kháo thêmTop 5 vườn mai vàng lớn nhất, đẹp nhất Việt Nam để hiểu rõ hơn về mai vàng.
Liên Hệ ngay cho chúng tôi theo thông tin dưới đây:
Điện thoại/Zalo: 0905 888 999 – 0799 888 999 – 0888777777
Email: [email protected]
Facebook: Vườn mai Hoàng Long
Địa chỉ: Tân Thiềng, Chợ Lách, Bến Tre.
